RUCH OBROTOWY (WIROWY)

Jest wynikiem obracania się Ziemi wokół własnej osi z zachodu na wschód. Okres obrotu Ziemi dookoła własnej osi nazywamy dobą:

• doba gwiazdowa = 23h 56min 4,1 s (czas pomiędzy dwoma kolejnymi górowaniami punktu Barana)
• doba słoneczna = 24 h (czas jaki upłynął między dwoma kolejnymi górowaniami Słońca nad danym południkiem)

Następstwa ruchu obrotowego Ziemi:

1. spłaszczenie Ziemi na biegunach jako wynik działania siły odśrodkowej
2. działanie siły bezwładności (zwanej siłą Coriolisa) powoduje zmianę kierunku poruszania się ciał w prawo na półkuli N i w lewo na półkuli S ma to wpływ na zakrzywienie kierunków przesuwania się wiatrów i prądów morskich oraz (wraz z siłami grawitacyjnymi Księżyca i Słońca) powoduje pływy (przypływy i odpływy wód) - (Patrz Geografia fizyczna ogólna, rozdz. " Oceany i morza -właściwości wód")
3. dzień i noc czyli dobowa zmiana oświetlenia (wysokości Słońca nad horyzontem) pociąga za sobą zmiany m.in. temperatury powietrza
4. zmiana czasu opartego na dobie słonecznej

Każdy punkt, który leży na zachód bądź na wschód od danego południka, ma inny czas słoneczny niż ten południk.

Posługiwanie się czasem słonecznym jest niewygodne, gdyż z każdym 1° długości geograficznej czas zmienia się o 4 minuty, wynika to z prostego obliczenia:

360° = 24h
15° = 1h
1° = 4 minuty

Zatem co 4 minuty moment górowania następuje nad innym kolejnym południkiem.

Dla ułatwienia wprowadzono strefy czasowe, w których operuje się czasem umownym. Jest to czas ujednolicony w całej strefie.
Kulę ziemską podzielono na 24 strefy czasowe (360:24=150), każda strefa obejmuje 15 stopni długości geograficznej. W obrębie każdej strefy jest ten sam czas strefowy - czas środkowego południka tej strefy.

W Europie znajduje się:

strefa czasu zachodnioeuropejskiego
(= czas uniwersalny U. T.) - wyznaczona przez czas południka 0°.
strefa czasu środkowoeuropejskiego
- wyznaczona przez południk 15°E (w Polsce czas zimowy)
strefa czasu wschodnioeuropejskiego
- wyznaczona przez południk 30°E (w Polsce czas letni)
strefa czasu moskiewskiego
- wyznaczona przez południk 45°E